Ψύξη στον γόνο λόγω πτώσης θερμοκρασίας και μεγάλη γέννα: Πότε συμβαίνει και πως αποφεύγεται

Είναι δυνατό να παγώσει ο γόνος και το μελίσσι να ψοφήσει μέσα στην Άνοιξη; Ποιός είναι ο πιο επικίνδυνος μήνας για τα μελίσσια μας; Η λαϊκή φαντασία έδωσε στο Μάρτιο ένα σωρό παρατσούκλια, όπως Ανοιξιάτης (γιατί είναι ο πρώτος μήνας της Άνοιξης), Γδάρτης, Παλουκοκάφτης Κλαψομάρτης, Πεντάγνωμος (για το ευμετάβλητο του καιρού) κ.α. Φυσικά όλα τα παρατσούκλια συνδέονται με την πραγματικότητα μιας και ο Μάρτιος είναι ένας μήνας με μεγάλη αύξηση γόνου και ταυτόχρονα τεράστια σκαμπανευάσματα στις θερμοκρασίες με βροχή κρύο ζέστη ταυτόχρονα. Για τις μέλισσες αυτό δεν είναι καθόλου καλό, γι αυτό τον Μάρτιο πολλά μελίσσια παθαίνουν ψύξη στον γόνο, το οποίο έχει και άλλες συνέπειες όπως ασθένειες μικρόβια κλπ.


Αρχικά ας εξηγήσουμε το φαινόμενο της ψύξης του γόνου. Πως συμβαίνει; Θα σας πώ ένα απλό παράδειγμα. Έχουμε ένα μελίσσι 6 πλαίσια. Τα 4 πλαίσια είναι καθαρός γόνος και τα υπόλοιπα δύο στις άκρες μέλι και γύρη. Αυτό το μελίσσι που βρίσκεται με τόσο εκτεταμένο γόνο αν δεν έχει πλυθησμό επαρκή να καλύψει υπερπλήρως το παραμικρό κενό μέσα στον γόνο, τότε δεν μπορεί να παραχθεί η αναγκαία θερμότητα. Οι μέλισσες όταν πέσει η θερμοκρασία είναι αναγκασμένες να παράγουν σταθερά 32 βαθμούς, και αν δεν μπορούν να το κάνουν για όλο τον γόνο τότε θα παρατήσουν - εγκαταλλείψουν όσον δεν μπορούν να ζεστάνουν. Μια κρύα νύχτα αρκεί για να ψωφήσει ο γόνος, είτε είναι σε μορφή νύμφης, προνύμφης εκκολαπτόμενης μέλισσας. Φυσικά όσο μεγαλύτερη η μέλισσα τόσο περισσότερο αντέχει το κρύο πριν εκκολαφθεί.

EIKONA Γνώριζες ότι η βασίλισσα γεννά κυκλικά από το κέντρο του πλαισίου προς τα έξω; 

Οι μέλισσες όταν κάνει κρύο κάνουν ένα πολύ καλό κόλπο για να ζεστάνουν τον γόνο. Δένονται όλες οι αδελφές μέλισσες μεταξύ τους και δημιουργούν ένα αδιαπέραστο σύμπλεγμα. Όσος περισσότερος γόνος υπάρχει τόσο πιο "αραιό" είναι αυτό το σύμπλεγμα. Στην ουσία πρόκειται για μελισσόσφαιρα - όμως μοιρασμένη σε όσα πλαίσια βρίσκεται γόνος. Για να πούμε ότι ο γόνος ζεσταίνεται πολύ καλά πρέπει οι μέλισσες να καλύπτουν κάθε γωνιά του πλαισίου μέχρι το ξύλο κάτω. Φυσικά στο κέντρο του πλαισίου είναι πιο ζεστός ο γόνος και οι μέλισσες είναι πιο δυνατές εκκολάπτονται πιο γρήγορα. Όσο προχωράμε στα άκρα του πλαισίου οι μέλισσες δεν ζεσταίνονται τόσο καλά, και αυτό είναι κακό, μπορεί να προκύψει ασκοσφαίρωση η άλλη ασθένεια. Γι αυτό λέμε οτι χρειάζεται πλυθησμός να καλύπτει μέχρι το τέλος του ξύλου.

Οι μέλισσες νωρίς την Άνοιξη δυσκολεύονται πολύ να επωάσουν σωστά τον γόνο. Γι αυτό όταν έρχεται το βράδυ αλλάζουν τελείως τη δομή του πλυθησμού. Κάποιος νομίζει οτι οι μέλισσες είναι διάσπαρτες τη νύχτα σε όλα τα πλαίσια. Λάθος! Οι μέλισσες μαζεύονται όλες στα πλαίσια με το γόνο και καταβάλλουν προσπάθειες να τον ζεστάνουν όσο περισσότερο μπορούν. Όσος περισσότερος ο πληθυσμός του μελισσιού τόσες λιγότερες πιθανότητες να παγώσει ο γόνος. Οι μέλισσες τη νύχτα παρατάνε τα πλαίσια με το μέλι και τη γύρη και συγκεντρώνονται κυρίως στον γόνο.

ΕΙΚΟΝΑ Γόνος έτοιμος να σφραγιστεί απο τις μέλισσες. Το στάδιο του γόνου που είναι σκουλήκι ακόμα είναι το πιο επικίνδυνο για ψύξη.

Έχω δει πολλές περιπτώσεις μελισσιών που πάγωσε ο γόνος. Το έχω δεί να συμβαίνει κυρίως το Μάρτιο με μεγάλες αλλαγές στη θερμοκρασία. Ξέρετε πως το καταλαβαίνουμε; Ο γόνος είναι νεκρός και απο το κάτασπρο χρώμα παίρνει ένα πιο σκούρο χρώμα. Σαν να μπήκε σε κατάψυξη. Πολλές φορές οι μέλισσες τον αφαιρούν και τον πετούν έξω απο την είσοδο. Αν δούμε κάτι τέτοιο ξέρουμε σίγουρα τι συνέβη στο μελίσσι μας.

Για να αποφύγουμε το πάγωμα του γόνου δεν υπάρχουν πολλά που μπορούμε να κάνουμε. Υπάρχουν πράγματα που δεν πρέπει να κάνουμε. Ο μελισσοκόμος πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικός πότε δίνει άδεια πλαίσια στα μελίσσια και πότε κάνει τροφοδοσία. Σε γενικές γραμμές πολλοί μελισσοκόμοι ξεκινάνε τροφοδοσίες απο τον Φεβρουάριο όμως σε δυνατά μελίσσια που δεν διατρέχουν κανένα κίνδυνο. Οπότε μελισσοκόμοι δείξτε προσοχή γιατί δεν φταίνε σε τίποτα τα μελισσάκια.

ΕΙΚΟΝΑ Βλέπουμε ένα πλαίσιο που έχτισαν μόνες τους οι μέλισσες χωρίς φύλλο κηρήθρας. Στο κέντρο υπάρχει γόνος απο κηφήνες ενώ στα πλάγια γόνος απο εργάτριες. Ο γόνος του κηφήνα είναι πιο δύσκολος στην επώαση λόγω ότι έχει μεγαλύτερο πάχος η κηρήθρα.