Αν ελπίζουμε σε πολλά μέλια... του χρόνου : «Όπως στρώσουμε θα κοιμηθούμε!»

Διαβάζοντας τον τίτλο του σημερινού άρθρου, ίσως κάποιοι αναρωτηθούν: Μα ακόμα πολλοί από εμάς κυνηγάμε τις φθινοπωρινές ανθοφορίες, ελπίζοντας  να ρεφάρουμε κάπως την πολύ μέτρια παραγωγή που είχαν φέτος τα μελίσσια μας, και εσείς μας μιλάτε για... του χρόνου?

Και όμως φίλοι μας, για έναν προνοητικό μελισσοκόμο, η μελισσοκομική χρονιά ξεκινάει από το προηγούμενο  Φθινόπωρο, και ένα πρόγραμμα εκμετάλλευσης μιας μελισσοκομικής επιχείρησης, για να έχει πιθανότητες επιτυχίας πρέπει να σχεδιαστεί από πολύ νωρίς.

Και η θέση αυτή στηρίζεται στο αναμφισβήτητο γεγονός πως η ασφαλής διαχείμαση και η δυνατότητα γρήγορης ανάπτυξης των μελισσιών μας την επόμενη άνοιξη, εξαρτάτε, κατά μεγάλο μέρος, από την ανανέωση του πληθυσμού τους τώρα το φθινόπωρο. Ο πληθυσμός που θα δημιουργηθεί αυτή την εποχή είναι εκείνος που θα βοηθήσει το μελίσσι, όχι μόνο να επιβιώσει, αλλά επί πλέον και να εξυπηρετήσει τις νέες γενιές μελισσών που θα προκύψουν από τις γέννες της μάνας, νωρίς την επόμενη άνοιξη.

Ο σχεδιασμός και η υλοποίηση ενός προγράμματος εκμετάλλευσης, όμως, δεν είναι μια εύκολη ιστορία, αφού πρέπει να είναι βασισμένος σε όλους τους τομείς της δραστηριότητας του μελισσοκομείου μας, στο χρόνο και στα μέσα που διαθέτουμε, στις ιδιαιτερότητες των ανθοφοριών που θα κυνηγήσουμε, στις μεσοπρόθεσμες προβλέψεις των μετεωρολόγων για τις περιοχές που θα μεταφέρουμε τα μελίσσια μας και ένα σωρό ακόμα άλλους παράγοντες.

 Όπως μπορεί να αντιληφθεί κανείς, κάθε προσπάθεια για αναλυτική περιγραφή ενός τέτοιου προγράμματος θα βασίζεται υποχρεωτικά και σε κάποιες υποθέσεις. Έτσι, καταλήγουμε στο συμπέρασμα πως ο καλύτερος τρόπος για να συντάξουμε ένα μελισσοκομικό πρόγραμμα εκμετάλλευσης, είναι να βάλουμε στους εαυτούς μας κάποια κρίσιμα ερωτήματα που θα μας βοηθήσουν να κάνουμε κάποιο αρχικό πλάνο, αλλά επί πλέον και να μπορούμε να  αναπροσαρμόζουμε τις απαντήσεις στα κρίσιμα αυτά ερωτήματα, κάθε φορά που κάποιος αστάθμητος παράγοντας, αλλάζει τα δεδομένα και τις προοπτικές υλοποίησης του προγράμματός μας.

1η Ερώτηση: Ποιος είναι ο στόχος μας?

Τι σκοπεύουμε δηλαδή να κάνουμε με τα μελίσσια μας? Να τα πολλαπλασιάσουμε για να αυξήσουμε τη δύναμη του μελισσοκομείου μας? Να τα κάνουμε δυνατά για να έχουμε μεγάλη παραγωγή? Να τα κόψουμε για να πουλήσουμε παραφυάδες. Όπως είναι φυσικό, θα πρέπει να δράσουμε ανάλογα με την απάντηση που θα δώσουμε σε αυτή την πρώτη ερώτηση.

2η Ερώτηση: Τι προϊόντα σκοπεύουμε να βγάλουμε? 

Δηλαδή, τι σκοπεύουμε να πάρουμε από τα μελίσσια μας. Θα μαζέψουμε μόνο μέλι, μόνο βασιλικό πολτό, κάποιο συνδυασμό των δυο αυτών προϊόντων, θα εκμεταλλευτούμε το κερί, θα συλλέξουμε και γύρη, θα δημιουργήσουμε παραφυάδες για δική μας χρήση, θα το κάνουμε για εμπορικούς λόγους, μήπως ασχοληθούμε και με τη βασιλοτροφία?  Ανάλογα με τις απαντήσεις που θα δώσουμε σε όλα αυτά τα ερωτήματα, θα πρέπει φυσικά να δράσουμε και αναλόγως.

3η Ερώτηση: Ποια μέθοδο εντατικής εκμετάλλευσης θα επιλέξουμε?

Όπως έχουμε πει και έχουμε γράψει πολλές φορές, στην εποχή μας δεν μπορεί να νοηθεί μελισσοκομία που δεν εφαρμόζει κάποιες από τις τόσες μεθόδους εντατικής εκμετάλλευσης που υπάρχουν. Κάποιοι από εσάς βέβαια μπορούν να πουν πως και η τοποθέτηση ενός δεύτερου πατώματος στα μελίσσια μας την άνοιξη, είναι μια μορφή εντατικής μελισσοκομίας. 

Το ίδιο μπορούν να ισχυριστούν και όλοι αυτοί που μεταφέρουν τα μελίσσια τους κυνηγώντας ανθοφορίες, αφού είναι γεγονός πως και η νομαδική μελισσοκομία είναι από μόνη της μια μορφή εντατικής εκμετάλλευσης!

Αυτά όλα ίσως να ίσχυαν τα περασμένα χρόνια. Έχουμε όμως την άποψη πως σήμερα αυτά δεν είναι αρκετά! Σήμερα που οι συνθήκες έχουν δυσκολέψει πολύ και για τα φυτά, και για τις μέλισσες, και για τους μελισσοκόμους φυσικά, απαιτούνται πολύ περισσότερα πράγματα για να πετύχουμε μια αξιόλογη σοδιά. 

4η Ερώτηση: Σε ποια περιοχή θα ασκήσουμε τη μελισσοκομία μας?

Αν κάνουμε στατική μελισσοκομία, τότε η απάντηση σε αυτό το ερώτημα είναι πανεύκολη! Τι γίνεται όμως στην περίπτωση που κάνουμε νομαδική μελισσοκομία, κυνηγώντας διάφορες ανθοφορίες?

Αν κυνηγάμε το έλατο για παράδειγμα, ποια περιοχή βάζουμε σαν πρώτη επιλογή... και ποια εναλλακτική λύση έχουμε κατά νου, αν δεν δώσει η πρώτη? Ποιες θα είναι οι διαδοχικές μετακινήσεις των μελισσιών μας, προκειμένου τα σμήνη μας να μείνουν ακμαία και ισχυρά, σε όλες αυτές τις τοποθεσίες-ανθοφορίες  που θα τα πάμε? 

6η Ερώτηση: Ποιες προετοιμασίες απαιτούνται για να υλοποιηθεί το πρόγραμμά μας?

Το μελισσοκομείο μας θα πρέπει να οργανωθεί και προετοιμαστεί εκ των προτέρων, ανάλογα με το πρόγραμμα που θα επιλέξουμε φυσικά.

Θα πρέπει να γίνουν όλες οι απαραίτητες ετοιμασίες στο αναγκαίο μελισσοκομικό εξοπλισμό και τα μελίσσια μας να τροφοδοτηθούν με τους απαραίτητους ρυθμούς και ποσότητες, για να αναπτυχθούν όσο και όπως επιθυμούμε, με βάση το πλάνο μας. 

5η Ερώτηση: Ποιο θα είναι το χρονοδιάγραμμα του προγράμματός μας?

Η απάντηση στο ερώτημα αυτό θα πρέπει να δοθεί αφού λάβουμε υπ όψη δυο παράγοντες. Ο ένας είναι πότε αρχίζουν, ή  καλύτερα, πότε υπολογίζουμε ότι θα αρχίσουν οι ανθοφορίες που έχουμε βάλει σα στόχο. Όπως είναι προφανές, η ακριβής απάντηση σε αυτό το  ερώτημα εξαρτάται από αστάθμητους παράγοντες που δεν ελέγχουμε! 

Παρ όλα αυτά θα πρέπει με βάση το ιστορικό, τα στατιστικά στοιχεία και τις μεσοπρόθεσμες προβλέψεις για τον καιρό, να κάνουμε ένα αρχικό χρονικό πλάνο, το οποίο φυσικά θα είμαστε έτοιμοι να αναπροσαρμόσουμε, ανάλογα με τις συνθήκες.

Ο άλλος παράγοντας έχει να κάνει με την ανάπτυξη των σμηνών μας. Πότε δηλαδή θα φτάσουμε τα μελίσσια μας στο απόγειο της ανάπτυξής τους και με ποιο τρόπο, έτσι ώστε το γεγονός αυτό να συμπέσει με την ανθοφορία στόχο που έχουμε βάλει!

6η Ερώτηση: Ποιες θα είναι η ενδιάμεσες παρεμβάσεις μας?

Εδώ θα πρέπει να απαντήσουμε στο ερώτημα αν, εκτός των επιθεωρήσεων που θα πρέπει να έχουμε προγραμματίσει από πριν, θα κάνουμε και κάποιες άλλες παρεμβάσεις στα μελίσσια μας κατά την διάρκεια της ανθοφορίας. Ειδικά για τη νομαδική μελισσοκομία, θα πρέπει επίσης να έχουμε μεριμνήσει, εκ των προτέρων, για την ασφάλεια των μελισσιών μας από κακόβουλες ενέργειες τρίτων, όπως κλοπές, βανδαλισμούς κλπ 

7η Ερώτηση: ‘Έχουμε εξασφαλίσει τα παραγωγικά μέσα που απαιτούνται για να υλοποιήσουμε το πρόγραμμά μας?

Το ερώτημα αυτό αναφέρεται κυρίως στον «βοηθητικό» μηχανολογικό εξοπλισμό της επιχείρησης μας.

Πέρα από τους μελιτοεξαγωγείς, τα ειδικά μαχαίρια απολέπισης, τα δοχεία αποθήκευσης και όλα αυτά τα απαραίτητα εργαλεία ενός μελισσοκομείου που πρέπει να έχουν ελεγχθεί και συντηρηθεί από πριν, ιδιαίτερη μέριμνα πρέπει να δοθεί και στην εξασφάλιση του τρόπου που θα κάνουμε τις μετακινήσεις των μελισσιών μας. 

Αν έχουμε δικό μας μεταφορικό μέσον, αυτό πρέπει να είναι άριστα συντηρημένο και πάντα έτοιμο να ανταποκριθεί επάξια στην αποστολή του, όποτε και αν του το ζητήσουμε. 

Δεν υπάρχει μεγαλύτερος εφιάλτης για έναν μελισσοκόμο, από το να βρεθεί στη μέση του πουθενά με ένα χαλασμένο όχημα, που είναι φορτωμένο με κάποια εκατομμύρια μέλισσες... Αν πάλι μας εξυπηρετεί κάποιος φίλος, τότε πρέπει να είμαστε απόλυτα βέβαιοι πως αυτός και το όχημά του, θα είναι στη διάθεσή μας όταν ακριβώς τον χρειαστούμε. 

Κλείνοντας το σημερινό άρθρο, θα πρέπει να διευκρινίσουμε πως η κατάρτιση ενός προγράμματος μελισσοκομικής εκμετάλλευσης, ενώ είναι αναγκαία για μια ικανοποιητική παραγωγή μελιού, εν τούτοις δεν είναι ικανή από μόνη της να την εξασφαλίσει. 

Ένα σωρό αστάθμητοι παράγοντες καραδοκούν για να ανατρέψουν ακόμα και το ποιο τέλεια οργανωμένο και σχεδιασμένο μελισσοκομικό πλάνο μας.

Οι μεταδοτικές ασθένειες, οι ψεκασμοί, το οδικό δίκτυο, οι κακοί συνάδελφοι και κυρίως τα καπρίτσια του καιρού, είναι μερικές μόνο από τις αιτίες που δεν ελέγχουμε και που μπορούν να μας αναγκάσουν να τροποποιήσουμε τα αρχικά πλάνα μας.

Ακόμα όμως και αυτό να συμβεί, να είστε βέβαιοι πως μια μελισσοκομική περίοδος που στηρίζεται σε ένα οργανωμένο πλάνο εκμετάλλευσης, θα έχει πολύ καλύτερα αποτελέσματα από κάποιο άλλο που κινείται στην τύχη!

Επιμέλεια : Μανόλης Δερμάτης συγγραφέας του βιβλίου << ιστορία μιας βασίλισσας >> (Εκδόσεις μελισσοκομική επιθεώρηση).

Εξερευνώντας τον θαυμάσιο και εκπληκτικό κόσμο της μέλισσας.

Ορεινή Μέλισσα