Widget Recent Post No.

Μελισσοκομικοί Χειρισμοί Φεβρουαρίου



Του Κώστα Μπούντα, γεωπόνου
Σήμερα θα αναφερθούμε στις μελισσοκομικές εργασίες που γίνονται τον Φεβρουάριο. Εξαιτίας των μεγάλων κλιματικών διαφορών που επικρατούν μεταξύ των περιοχών της Ελλάδας ο Φεβρουάριος για άλλες περιοχές θεωρείται η αρχή της άνοιξης ενώ για άλλες περιοχές είναι ακόμη χειμώνας. Γι’ αυτό το λόγο άλλοι χειρισμοί θα πρέπει να γίνουν σε περιοχές με χαμηλές θερμοκρασίες και άλλοι σε περιοχές με υψηλότερες θερμοκρασίες.


Ο μελισσοκόμος γνωρίζει από μόνος του ποιοι χειρισμοί ταιριάζουν από τη στιγμή που επί χρόνια παρακολουθεί τις κλιματικές συνθήκες της περιοχής του. Για τις νότιες μάλιστα πρώιμες περιοχές, που η τροφοδότηση με πίτες (άχνη ζάχαρη και μέλι) έχει ξεκινήσει από τις αρχές του χρόνου, ο Φεβρουάριος θεωρείται καθαρά ανοιξιάτικος μήνας με εντυπωσιακή ανάπτυξη του πληθυσμού και της έκτασης του εκτρεφόμενου γόνου, όπως με πληροφόρησε φίλος μελισσοκόμος ότι συμβαίνει για όσους έχουν τα μελίσσια στην Ν. Ελλάδα.

Σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας η θερμοκρασία κάποιες ημέρες ανεβαίνει στους 13-15ο C και επιτρέπει μια πρώτη γρήγορη επιθεώρηση. Η ύπαρξη γόνου είναι φυσιολογικά αναμενόμενη σ’ όλα τα μελίσσια τον Φεβρουάριο και οι διαφορές ανάμεσα στα μελίσσια του ίδιου μελισσοκομείου είναι μικρές. Εκείνο που πρέπει να έχουμε υπ’ όψιν μας είναι ότι νέες βασίλισσες – αυτές που αποκτήσαμε την προηγούμενη χρονιά - ξεκινούν νωρίτερα τη γέννα από τις γερασμένες.
Τι να προσέχουν οι μελισσοκόμοι κατά την επιθεώρηση τον Φεβρουάριο
Τι πρέπει να προσέξουμε και να διαπιστώσουμε σε αυτή την επιθεώρηση:

1. Αν τα μελίσσια μας έχουν επάρκεια σε μέλι, γύρη στο χώρο όπου το μελίσσι σχηματίζει μελισσόσφαιρα. Στα μελίσσια αυτά πέραν της διαπίστωσης, δεν κάνουμε καμία παρέμβαση.

2. Αν τα μελίσσια μας έχουν επάρκεια σε μέλι, γύρη αλλά αυτά βρίσκονται μακριά από το χώρο που σχηματίζεται η μελισσόσφαιρα. Στην περίπτωση αυτή μετακινούμε τα πλαίσια προς τα μέσα, προς το χώρο δηλαδή που το μελίσσι σχηματίζει τη μελισσόσφαιρα.

3. Αν στα μελίσσια υπάρχουν ελάχιστες τροφές τότε παρεμβαίνουμε άμεσα. Σε μερικά είναι δυνατό οι μέλισσες να έχουν φτάσει στα πρόθυρα της λιμοκτονίας. Σε αυτή την περίπτωση βλέπουμε τις μέλισσες να είναι ακίνητες ενώ οι περισσότερες είναι χωμένες μέσα στα κελιά με το κεφάλι στραμμένο στον πυθμένα τους. Στην περίπτωση αυτή ραντίζουμε τις μέλισσες με χλιαρό σιρόπι.

4. Αν διαπιστώσουμε αδύνατα μελίσσια τότε η συνένωση των αδύνατων μελισσιών είναι η καλύτερη λύση. Οι χαμηλές θερμοκρασίες αυτή την εποχή θα οδηγήσουν αργά ή γρήγορα στο θάνατο από ψύξη. Τυχόν ενίσχυση με γόνο δεν ενδείκνυται διότι και ο γόνος θα πεθάνει από ψύξη καθώς το αδύνατο μελίσσι δεν μπορεί να θερμάνει το γόνο. Η συνένωση είναι προτιμότερο να γίνει απευθείας με κάποιο άρωμα παρά με τη μέθοδο της εφημερίδας.

5. Αν διαπιστώσουμε ορφανά ή αρρενοτόκα μελίσσια θα πρέπει να έχουμε κατά νου ότι η εκδήλωση έντονης ανησυχίας στο άνοιγμα κάποιων μελισσιών είναι ένα σύμπτωμα που υποδηλώνει την απουσία βασίλισσας. Η αντιμετώπιση των αρρενοτόκων μελισσιών δεν είναι εύκολη υπόθεση. Πρώτα πρέπει να διαπιστώσουμε αν πρόκειται για ορφανό ή για μελίσσι με αρρενοτόκο βασίλισσα. Στα μελίσσια με αρρενοτόκο βασίλισσα το πρώτο που χρειάζεται να κάνουμε είναι να απομακρύνουμε τη βασίλισσα. Στη συνέχεια αν το μελίσσι είναι αδύνατο το συνενώνουμε με ένα μέτριο μελίσσι. Αν είναι δυνατό το συνενώνουμε με ένα αδύνατο με νέα βασίλισσα. Στα ορφανά μελίσσια με ωοτόκες εργάτριες η λύση είναι μία: Διάλυση του μελισσιού. Τινάζουμε τον πληθυσμό μακριά και καταστρέφουμε τον κηφηνόγονο ο οποίος είναι συχνά φορτωμένος με βαρρόα.

Είναι πολύ σημαντικό για τη μελισσοκομική χρονιά που θα ακολουθήσει τα μελίσσια που θα ξεχειμωνιάσουν να είναι δυνατά. Βασική προϋπόθεση να ξεχειμωνιάσουν δυνατά μελίσσια είναι η καλή προετοιμασία το φθινόπωρο. Εκτός όμως από την καλή προετοιμασία πρέπει και ο μελισσοκόμος να είναι προσεκτικός στους χειρισμούς αυτής της περιόδου για να μη γίνει αυτός η αιτία να χαθούν οι μέλισσες.

Πιο συγκεκριμένα αυτή την εποχή θα πρέπει να είμαστε πολύ μα πολύ προσεκτικοί με τις τροφοδοσίες (ιδιαίτερα τις διεγερτικές), τις μετακινήσεις, τις παρενοχλήσεις και τις χορηγήσεις φαρμάκων. Οι μέλισσες που παίρνουν το σιρόπι τόσο νωρίς ξεγελιούνται, πιστεύουν ότι έξω υπάρχει μελιτοφορία και βγαίνουν να συλλέξουν τροφή. Στην προσπάθειά τους αυτή να ανακαλύψουν την πηγή της τροφής, κρυώνουν, παραλύουν και τελικά πεθαίνουν.
Χειρισμοί για την ανάπτυξη των μελισσιών
Στις νότιες περιοχές όπου οι κίνδυνοι από χαμηλές θερμοκρασίες έχουν μειωθεί γίνονται μελισσοκομικοί χειρισμοί που βοηθούν τα μελίσσια να αναπτυχθούν σύμφωνα με τις επιθυμίες του μελισσοκόμου.

Γνωρίζοντας το ρίσκο που αναλαμβάνουν οι χειρισμοί αυτοί είναι:

1.Τροφοδότηση με μικρές ποσότητες αραιό σιρόπι ζάχαρης (2 νερό 1 ζάχαρη) σταδιακά, αλλά ελαφρά αυξανόμενες. Εφαρμόζεται όταν έχουμε ικανοποιητικά αποθέματα μελιού μέσα στα μελίσσια και οι μέλισσες φέρνουν αρκετή γύρη και νέκταρ. Τα αποτελέσματα είναι θεαματικά. Η ζάχαρη διεγείρει την βασίλισσα για ωοτοκία, η φρέσκια γύρη τις παραμάνες μέλισσες για κατανάλωση επιπλέον γύρης και το νερό που δίνουμε με το αραιό σιρόπι συντελεί κι αυτό στην επιτυχία γιατί είναι απαραίτητο στην σύνθεση του πολτού διατροφής των προνυμφών.

2. Αύξηση του διαθέσιμου χώρου για τη γέννα της βασίλισσας.

3. Μετατόπιση των κεντρικών κηρήθρων γόνου στα άκρα της γονοφωλιάς.

4. Εξασφάλιση καλού αερισμού και γενικότερα μέτρα υγιεινής.

5. Διεγερτική τροφοδοσία. Η γρήγορη ανάπτυξη του γόνου έχει ως αποτέλεσμα την εξάντληση των αποθεμάτων μελιού. Οι έμπειροι μελισσοκόμοι το γνωρίζουν καλά και φροντίζουν να τροφοδοτούν σταθερά τα μελίσσια τους με πίτα ή σιρόπι.

6. Ενίσχυση των αδύνατων μελισσιών με γόνο ή νεαρές μέλισσες. Εάν επιδιώκουμε την εκμετάλλευση πρώιμων ανθοφοριών όπως Πορτοκαλιάς, Δενδρώδους ερείκης, Ασφόδελου, Ακακίας ή/και ανοιξιάτικου Πεύκου, φροντίζουμε για την έγκαιρη τοποθέτηση ορόφων

Η διεγερτική και εντατική τροφοδότηση 1 ½ τουλάχιστο μήνα πριν την έναρξη της ανθοφορίας, η επέκταση της γονοφωλιάς με τακτική προσθήκη πλαισίων, ξεσφράγισμα των στεφανιών μελιού, αναστροφή των ακριανών πλαισίων του γόνου, 1 – 2 μεταφορές σε γυρεοφόρες ανθοφορίες, συντελούν στην πρώιμη αύξηση του πληθυσμού.

Η εφαρμογή των ανωτέρω τεχνικών απαιτεί σχετική μελισσοκομική εμπειρία.
Καλό είναι οι νέοι μελισσοκόμοι να την εφαρμόζουν σταδιακά με περίσκεψη.
Τις ίδιες τεχνικές θα εφαρμόσουμε κι όταν επιδιώκουμε πρώιμη ανάπτυξη των μελισσιών για παραγωγή βασιλισσών, σμηνών, βασιλικού πολτού ή γύρης τον Απρίλιο.

Εάν, αντιθέτως, ο στόχος μας εντοπίζεται σε καλοκαιρινούς και φθινοπωρινούς τρύγους μελιού, τότε, τον Φεβρουάριο δεν λαμβάνουμε κανένα μέτρο πρωίμισης της ανάπτυξης των μελισσιών, φροντίζουμε όμως για την μεταφορά τους σε περιοχές πλούσιες σε ανθοφορίες και την έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία των διαφόρων ασθενειών.
Οι ασθένειες των μελισσιών τον Φεβρουάριο
Από τις ασθένειες των μελισσών, συνεχίζουν να μας απασχολούν τον Φεβρουάριο, η βαρροϊκή ακαρίαση και η νοζεμίαση. Μάλιστα ο Φεβρουάριος είναι ο μήνας της νοζεμίασης και οι μελισσοκόμοι, προπαντός στη Δ. Ελλάδα με τις πολλές βροχοπτώσεις, ν’ αποφεύγουν περιοχές με υψηλή υγρασία αέρος, συχνές ομίχλες και κακό αερισμό των κυψελών. Υγρή τροφοδότηση δεν συνιστάται.

Η ασκοσφαίρωση των μελισσών (Αscosphaersa apis) οφείλεται σε μύκητα που προσβάλει τα ατελή στάδια της μέλισσας. Οι άρρωστες προνύμφες παίρνουν μορφή τεμαχίων κιμωλίας (άσπρο χρώμα, εν συνεχεία μελανό) γι’ αυτό από τους μελισσοκόμους ονομάζεται «κιμωλίαση». Δεν αντιμετωπίζεται με φάρμακα παρά μόνο με φυσιολογικές μεθόδους, όπως καθαρισμό του πυθμένα και της εισόδου της κυψέλης από τις άρρωστες προνύμφες, αποφυγή χρησιμοποίησης αγνώστου προελεύσεως γύρης, καταστροφή παλαιών και, πιθανώς, μολυσμένων πλαισίων.

Το κυριότερο όμως μέτρο για τον περιορισμό της ασκοσφαίρωσης στο μελισσοκομείο μας, είναι ο αποκλεισμός από τον πολλαπλασιασμό, μελισσιών που εμφάνισαν τη φετινή ή την προηγούμενη χρονιά, έντονη προσβολή. Στην πραγματικότητα αποκλείουμε τις βασίλισσες από την επιλογή για τη βασιλοτροφία και τη δημιουργία νέων μελισσιών.

Δημοσίευση σχολίου

0 Σχόλια