Όλη η νομοθεσία για τους μελισσοκόμους: Μελισσοκομικό βιβλιάριο, τοποθέτηση μελισσιών, φορτηγό, και πώληση μελιού!

Σήμερα θα ασχοληθούμε με ένα θέμα που δεν έχει να κάνει ούτε με χειρισμούς, ούτε με μεθόδους, ούτε με αποδόσεις, μα ούτε και έχει κάποια άμεση σχέση με τις μέλισσες. 

Παρ όλα αυτά, εμείς οι μελισσοκόμοι οφείλουμε να γνωρίζουμε καλά και να εφαρμόζουμε κάθε πτυχή τους, αν δεν θέλουμε να βρεθούμε μπροστά σε δυσάρεστες εκπλήξεις!

Πριν όμως να αρχίσουμε να απαριθμούμε τους νόμους που διέπουν την άσκηση της μελισσοκομίας, θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε, για όσους δεν έχουν ανάλογη εμπειρία, πως η Ελληνική νομολογία χαρακτηρίζεται από πολυνομία, αλληλοκάλυψη, αλλά και αλληλοαναίρεση των νόμων.

Αυτά όλα με τη σειρά τους προκαλούν ασάφειες, κρύβουν παγίδες και είναι ένας πραγματικός πονοκέφαλος για τον πολίτη που θα μπλεχτεί στα γρανάζια τους. 

Αυτός είναι και ο λόγος που θα προσπαθήσουμε να μπούμε στην ουσία τους, να τους κωδικοποιήσουμε και να σας τους παραθέσουμε ανά θεματολογία.

ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ: Τι υποχρεώσεις μας δημιουργεί η ενασχόλησή μας με την μελισσοκομία?

Η ασχολία μας με τη μελισσοκομία, δεν μας δημιουργεί καμία απολύτως νομική υποχρέωση, όταν έχουμε έως 9 μελίσσια, πέρα από το να εφαρμόζουμε τον νόμο (αυτό ισχύει για κάθε δραστηριότητα μας). Όταν έχουμε 10 ή περισσότερα μελίσσια, τότε δημιουργείτε και η πρώτη μας υποχρέωση που είναι η έκδοση Μελισσοκομικού βιβλιαρίου. Η υποχρέωσή μας αυτή πηγάζει από την απόφαση 570910/1415/2001ΦΕΚ/Β/642/28-5-01, που λέει:

«Το Μελισσοκομικό Βιβλιάριο είναι υποχρεωτικό για όλους όσους έχουν στην κατοχή τους τουλάχιστον δέκα (10) μελισσοσμήνη (φυσικά πρόσωπα, νομικά πρόσωπα Δημοσίου ή Ιδιωτικού Δικαίου κλπ). Το Μελισσοκομικό Βιβλιάριο αποτελεί πλήρη απόδειξη των στοιχείων που αναφέρει.

Οι κάτοχοι Μελισσοκομικού Βιβλιαρίου, είναι υποχρεωμένοι να το τηρούν σε καλή κατάσταση και να το επιδεικνύουν στα κρατικά όργανα όποτε τους ζητηθεί.

Την αρμοδιότητα και ευθύνη για την έκδοση του Μελισσοκομικού Βιβλιαρίου έχουν οι Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις (Διευθύνσεις Αγροτικής Ανάπτυξης)»

ΔΕΥΤΕΡΟ ΘΕΜΑ: Που μπορώ να τοποθετήσω τα μελίσσια μου?

Εδώ ο νομοθέτης δεν κάνει διακρίσεις ανάμεσα σε μελισσοκόμους με πολλά ή λίγα μελίσσια. Ο νόμος και οι διατάξεις  που ρυθμίζουν το θέμα αυτό ισχύουν για όλους μας.

Κατ αρχάς να αναφέρουμε πως ο παλιός – παμπάλαιος - νόμος 6238/ΦΕΚ/265/ΤΑ/14-08-1934 του Υπουργείου Γεωργίας, που όριζε, εκτός των άλλων πως η μικρότερη απόσταση εγκατάστασης μελισσών από οικίες ήταν τα 30 μέτρα, άλλαξε από την - πρόσφατη-υπουργική απόφαση 1/2008 - ΦΕΚ 1501/Β'/30.7.2008, άρθρο 5, που ορίζει: 

  « Απαγορεύεται η τοποθέτηση κυψελών μελισσών σε απόσταση μικρότερη των είκοσι πέντε (25) μέτρων από αγροτικούς δρόμους και οδούς και σε απόσταση μικρό¬τερη των πενήντα (50) μέτρων από κατοικημένες οικίες, εκτός εάν περιφράξουν αυτές με ειδικό πλέγμα ύψους δυο μέτρων τουλάχιστον.

Οι μελισσοτρόφοι είναι υποχρεωμένοι να τοποθετούν τις κυψέλες σε απόσταση πενήντα (50) μέτρων από ποιμνιοστάσια και από τόπους ποτίσματος ζώων.

Απαγορεύεται επίσης να τοποθετούνται κυψέλες σε καλλιεργημένες ή ακαλλιέργητες εκτάσεις χωρίς γρα¬πτή συγκατάθεση των ιδιοκτητών.

Υποχρεούνται δε οι μελισσοτρόφοι, σε ανάλογο αριθ¬μό κυψελών να αναγράφουν το ονοματεπώνυμο, τη δι¬εύθυνση και το τηλέφωνό τους.

Τέλος, κατά την τοποθέτηση των κυψελών στην ύπαι¬θρο να ενημερώνεται ο αρμόδιος αγροφύλακας (?) της περιοχής.»

Όταν όμως θελήσουμε να εγκαταστήσουμε τα μελίσσια μας σε δημόσιες δασικές εκτάσεις τότε ισχύουν άλλοι κανόνες, έτσι όπως αναφέρονται στο Π.Δ. 190/81 ΦΕΚ 54/α/4-3-81 Υπ. Γεωργίας και που σε γενικές γραμμές ορίζουν:

«Η άδεια μπορεί να δοθεί σε μελισσοκομικό συνεταιρισμό, ομάδες παραγωγών και μεμονωμένους μελισσοκόμους. Σειρά προτίμησης έχουν οι μόνιμοι κάτοικοι του Δήμου που ανήκει το δάσος και έπειτα οι κάτοικοι άλλων Δήμων,με προτίμηση κατά σειρά των πλησιέστερων στη δασική έκταση. Για να χορηγηθεί ή άδεια αυτή απαιτούνται: Αίτηση στον αρμόδιο Δασάρχη, βεβαίωση του Δήμου ή του Δημοτικού Διαμερίσματος ότι ο ενδιαφερόμενος ασκεί το επάγγελμα του μελισσοκόμου και σχεδιάγραμμα της έκτασης που θα εγκατασταθεί το μελισσοκομείο 

Η άδεια μπορεί να ισχύει για μέχρι 5 χρόνια με δικαίωμα ανανέωσης κάθε 2 χρόνια, ενώ οι υποχρεώσεις του μελισσοκόμου που πηγάζουν από αυτή την παροχή του δημοσίου, είναι:

1. Να ασκεί το επάγγελμα του μελισσοκόμου  για όλη τη διάρκεια  που ισχύει η άδεια.

2. Να λαμβάνει όλα τα μέτρα πρόληψης και καταστολής της πυρκαγιάς, καθώς και αλλοίωσης ή καταστροφής της δασικής βλάστησης ή της δασικής έκτασης από ρύπανσης του περιβάλλοντος

3. Να δημιουργηθεί απαραίτητα κατασκευή (χωρίς θεμέλια) εντός 6 μηνών.

4. Να κατασκευάσει πρόχειρη περίφραξη αν χρειαστεί.

5. Απαγορεύεται η μεταβίβαση του δικαιώματος εγκατάστασης.»

Να τονιστεί πως και σε αυτή την περίπτωση ισχύουν συσσωρευτικά οι περιορισμοί  στις ελάχιστες αποστάσεις εγκατάστασης, που ορίζει το άρθρο 5  της υπουργικής απόφασης 1/2008 

ΤΡΙΤΟ ΘΕΜΑ: Πως μπορώ να αποκτήσω ΙΧΦ για να μεταφέρω τα μελίσσια μου?

Εδώ τα πράγματα είναι πιο απλά και η πολιτεία είναι  κάπως πιο συγκεκριμένη, γιατί  με βάση ΚΥΑ Α9/οικ/32508/2512 18/3/2001, ΦΕΚ664/Β/2001 του Υπουργείου Μεταφορών, ορίζει τις προϋπόθεσης για την ταξινόμηση ΙΧΦ:

- Μεικτό 2,500 κιλά σε κάθε φυσικό πρόσωπο με εισόδημα από αγροτικές δραστηριότητες.

- Μεικτό έως 12.000 κιλά σε μελισσοκόμους > 200 μελίσσια (κύριο επάγγελμα).

- Μεικτό έως 15.000 κιλά σε μελισσοκόμους > 400 μελίσσια (κύριο επάγγελμα).

ΤΕΤΑΡΤΟ ΘΕΜΑ: Πως μπορώ να διακινήσω το μέλι που παράγω?

Αν το μέλι που παράγουμε το διαθέτουμε από το μελισσοκομείο κατ ευθεία στον καταναλωτή ή αν το διαθέτουμε χίμα σε τρίτους, τότε δεν απαιτείται συσκευαστήριο αλλά όμως ισχύουν τα γενικά περί κανόνων υγιεινής.

Αν το διαθέτουμε από ράφι καταστήματος, τότε απαιτείται η εγκατάσταση συσκευαστηρίου με προδιαγραφές που ορίζονται με βάση τις απαιτήσεις του Καν 852/2004 Ε.Ε

Κατόπιν αδείας από το τμήμα εμπορίου των κατά τόπων νομαρχιών, εκδίδονται άδειες σε μελισσοκόμους για την άσκηση υπαιθρίου εμπορίου.

Σε κάθε περίπτωση πάντως, με όποιο τρόπο και αν διακινούμε το μέλι, η  ποιότητα και τα αποδεκτά χαρακτηριστικά αυτού, είναι ευθύνη του καθενός από εμάς!

ΠΕΜΠΤΟ ΘΕΜΑ: Με ποιο τρόπο μου προστατεύει η πολιτεία τα μελίσσια μου.

Η πολιτεία με τον νόμο 1300/82 για την πρόληψη των ζωοκλοπών και της ζωοκτονίας, επιβάλει φυλάκιση μέχρι 2 χρόνια και πρόστιμο έως 1,000,000 δραχμές, αλλά και την υποχρέωση αποζημίωσης στον παθόντα, από όποιον προβεί στην κλοπή μελισσιών.

Οι ποινές αυτές μεγαλώνουν κατά περίπτωση, αν συντρέχουν και άλλοι επιβαρυντικοί λόγοι, όπως αν οι δράστες είναι δυο ή περισσότεροι, αν ασκήθηκε βία κατά την τέλεση του αδικήματος ή ακόμα και αν  ο δράστης παραβίασε περίφραξη για την τέλεση του αδικήματος.  

Αυτό το τελευταίο θα πρέπει να το λάβουμε σοβαρά υπ όψη μας, αφού τελικά η τοποθέτηση περίφραξης γύρω από τα μελίσσια μας, δεν κάνει μόνο δύσκολη τη ζωή των επίδοξων κλεφτών, αλλά την κάνει και πιο «επικίνδυνη».

Να διευκρινίσουμε πως τα όσα αναφέρουμε σε αυτό το άρθρο δεν αποτελούν παρά μόνο έναν γενικό μπούσουλα, από όπου θα μπορεί να ξεκινήσει ο κάθε νέος μελισσοκόμος, προκειμένου να αρχίζει να ψάχνει περισσότερο, για όποιο από τα επί μέρους θέματα ενδιαφέρεται.

Τέλος, να επαναλάβουμε αυτό που γράφουμε στην αρχή. Ότι δηλαδή, η Ελληνική νομολογία χαρακτηρίζεται από την πολυνομία, την αλληλοκάλυψη, αλλά και από την αλληλοαναίρεση των νόμων και αυτό θα πρέπει να μας κάνει περισσότερο προσεκτικούς και ...νομοταγείς (?).

Επιμέλεια: Μανόλης Δερματης, ερευνητής μελισσοκόμος, συγγραφέας του βιβλίου "Η Ιστορία Μιας Βασίλισσας"

Ορεινή Μέλισσα