Τεχνητή σπερματέγχυση και φυσική γονιμοποίηση βασιλισσών : Υπάρχει διαφορά;

  

Η γονιμοποίηση της βασίλισσας μπορεί να γίνει είτε φυσικά (φυσική γονιμοποίηση), είτε με την επέμβαση του ανθρώπου (τεχνητή σπερματέγχυση). Κατά τη φυσική γονιμοποίηση η παρθένα βασίλισσα, μια περίπου εβδομάδα μετά την έξοδο της από το κελί, θα πετάξει στον ελεύθερο αέρα με άριστες συνθήκες του περιβάλλοντος για να γονιμοποιηθεί με κηφήνες που μπορεί να προέλθουν ακόμη και από μεγάλη απόσταση αγνώστου προέλευσης. Η ωοτοκία αρχίζει τρεις ημέρες μετά τη σύζευξη. Η βασίλισσα μπορεί να ζήσει και να ωοτοκεί επί ένα ή ακόμη και 4 χρόνια υπό φυσιολογικές συνθήκες.

Η τεχνητή σπερματέγχυση των βασιλισσών πραγματοποιείται με τη βοήθεια ειδικού εξοπλισμού (στερεοσκόπιο, φιάλη διοξειδίου του άνθρακα, συσκευή τεχνητής σπερματέγχυσης κ. ά.) από εξειδικευμένα άτομα και μας δίνει τη δυνατότητα να παράγουμε βασίλισσες με τα επιθυμητά χαρακτηριστικά και εξασφαλίζει πλήρη έλεγχο των συζεύξεων. Η όλη διαδικασία γίνεται σε χώρους με ιδανικές συνθήκες θερμοκρασίας και σχετικής υγρασίας. 

Όταν βρεθούν μελίσσια με άριστα χαρακτηριστικά, τότε εφαρμόζονται οι ελεγχόμενες συζεύξεις για την παραγωγή απογόνων όπου θα φέρουν τα επιθυμητά χαρακτηριστικά. Για τον πλήρη έλεγχο των συζεύξεων μεταφέρονται οι αγονιμοποίητες βασίλισσες σε περιοχές απομονωμένες (π.χ. νησιά) όπου δεν μπορούν να φθάσουν κηφήνες άλλοι εκτός από τους δικούς μας τους επιλεγμένους. 

Η τεχνητή σπερματέγχυση αποτελεί μια μέθοδο γενετικής βελτίωσης, καθώς μας δίνει τη δυνατότητα να παράγουμε βασίλισσες με τα επιθυμητά χαρακτηριστικά και να εξασφαλίζει τον πλήρη έλεγχο των συζεύξεων. Υπάρχουν όμως αρκετές αμφιβολίες για την ποιότητά τους, αλλά και τη χρησιμοποίησή τους για τη μαζική παραγωγή και πώλησή τους. 

Σε αυτή την εργασία διερευνώνται βιβλιογραφικά οι διαδικασίες της φυσικής και τεχνητής σπερματέγχυσης, ενώ επισημαίνονται και οι διαφορές που παρουσιάζονται στα αποτελέσματα της περαιτέρω ανάπτυξης των βασιλισσών, των κηφήνων, και των εργατριών, αλλά και του μελισσιού ως ένας ενιαίος οργανισμός.

Ε. Κούκου και Π. Χαριζάνης

Εργαστήριο Σηροτροφίας και Μελισσοκομίας, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, eva_koukou@outlook.com.gr, melissa@aua.gr

Ορεινή Μέλισσα